Statements and appeals in order of appearance in original language. Translation into English is coming soon. Feel free to send us your comment.
1./“The fate of the Kalentz Museum in Yerevan is dramatic. It opened in 2010 as a purely private house-museum and was initially dedicated to the work and life of the painter Harutyun Kalentz. The bitter inheritance battle following the death of the museum founder Saro Galentz, in October 2017 laid bare the fundamental weaknesses of the legal system in Armenia. What I understand from Archi Galentz’s report is the following: It starts with the fact that one cannot register artworks or manuscripts or other intellectual wealth as property. The museum, which had four jobs paid by the Culture Ministry for six years, was never registered anywhere, and there was never a list of the museum’s exhibits. Legal rights concerning gifts are not regulated and this is an invitation to criminal acts. In Armenia only automobiles and real estate have to be notarized as gifts. Anything else can, metaphorically speaking, be listed on a paper napkin and checked off. Whether or not such a gift — regardless of value — is received after the death of the giver can no longer be determined.“
Muriel Mirak-Weisbach, Armenian-American journalist and author. March 2020
2./ “ Այս օրերին, երբ ամբողջ աշխարհում համաճարակի պատճառով տագնապ է և անորոշություն, կրկին առաջին պլան են գալիս արվեստն ու մշակույթը։ Հորինվում և առաջարկվում են արվեստի, հոգևոր արժեքների հետ հաղորդակցման տարբեր միջոցներ և ձևաչափեր։ Դրանք միլիոնավոր մարդկանց համար միայն զբաղմունք չեն, այլ հոգևոր և մտավոր աշխատանքի, ինքնաճանաչման, մտորումների, կյանքը նորովի իմաստավորելու անփոխարինելի միջոց։ Կարևոր է, որ շատերի մոտ ձևավորվում է կարևորը երկրորդականից, մնայունը անցողիկից տարբերելու մտայնություն…
Հայաստանում և սփյուռքում սոցիալական ցանցերից ու մամուլի հրապարակումներից բազմաթիվ արվեստասերներ և արվեստագետներ տեղյակ են Կալենցների թանգարանի շուրջ տեղի ունեցող մտահոգիչ իրավիճակին։ Մի իրավիճակ, որը հարցը վերջնականապես կարող է մտցնել փակուղի՝ պատճառելով մեծ կորուստ ողջ հայաստանյան մշակութային համայնապատկերին։
Կուզենայի շահագրգիռ բոլոր կողմերին՝ ընտանիքի անդամներին, բարեկամ- ընկեր արվեստագետներին, պատկան մարմիններին և մշակույթի բնագավառի պատասխանատուներին կոչ անել՝ ցուցաբերելու ակտիվ, անաչառ և սրտացավ վերաբերմունք և օժանդակություն, որ հարցը ունենա հայ մշակույթի համար միակ հնարավոր դրական լուծումը։ Այն է՝ կերպարվեստի այդ եզակի օջախը կրկին իր դռները բացի և գործի, կատարելով իր գլխավոր առաքելությունը՝ Կալենցների ստեղծած բարձր արվեստը մատուցելու ժողովրդին և արվեստասեր հասարակությանը։
25 մարտի, 2020 թ.
Նկարիչ-համադրող՝ Վազգեն Պահլավունի-Թադևոսյան“
France based artist and cuator VAZO (Vazgen Pahlavuni-Tadevosyan). March 2020
3./ “I hope that the artistic legacy of the Galentz family will be preserved and kept intact, so that the greatest number of people in Armenia and beyond will become aware of this important legacy.
David D’Arcy – art critic“
David D’Arcy, New York based art critic. April 2020
4./ “Archi Galentz isn’t only a very good artist and a sensitive, knowledgeable gallerist/curator. He is also a strong, yet kind and responsible man.
A very important aspect of his personality is his absolute devotion to his family’s artistic heritage. And it is a very important one. There’s no one that has done more to continue and further this heritage internationally.
This is especially impressive since it has often been to the detriment of his own career as both an artist and gallerist. I understand this well, coming from an artist dynasty myself. Following in the footsteps of important people is always a very big challenge. It is even more so when there are three generations of artist ancestors, on both sides of the family.
So it is with great regret that I have seen him over the years waist his time, talent, energy and money in fighting with an inhuman bureaucratic system. All of which could be used to organize unforgettable art events in Armenia and internationally. Which would bring glory to the Galentz Heritage and to Armenia.
Such a shame!
I’m proud to call Archi Galentz both a colleague and a friend and look forward to working with him again.
Sincerely,
Oleg Neishtadt”
Oleg Neishtadt, New York based painter and author. April 2020
5./ „As an artist and as a citizen of a functioning democracy I am very disappointed with what is happening to the artistic heritage of the Galentz family. I have known Archi Galentz for more than fifteen years when we started cooperating on an exhibition of Armenian contemporary art organized by the German Ministry of Foreign Affairs in 2003. I was lucky enough to personally meet his grandmother Arminé and his father Saro at my first artist’s residence in Armenia that year. Since I met him, Harutiun Galentz’s priority has been to develop, collect, care for and research not only his family legacy, but also modern and contemporary Armenian art in the Republic or Armenia and the Armenian Diaspora. I have no doubt that if it were in his hands, he would do everything possible to ensure that the work of the Galentz family, of his grandfather Harutiun, his grandmother Arminé and his father Saro, was presented in a public context, worthy of the value of that legacy. These works are a bulwark and a solution needs to be found so that they can be enjoyed by Armenian and international audiences.I cannot conceive how the judiciary in Armenia is still in the hands of inoperative people who are not capable of carrying out a simple inventory, bowing to the malicious tricks of his father’s widow who plays in time to make him surrender and give up. How can it be that despite the promisses for justice of the Velvet Revolution, it is still possible to forge a list with a cross and pretend that this is a signed will and that the institutions responsible for examining the veracity of the document assert without any trace of shame that they are not capable of doing so? Without a competent judiciary free of corruption, without reliable justice, the Republic of Armenia will not flourish as it deserves to.”
Silvina Der-Meguerditchian, Berlin based artist and curator. April 2020
6./ „Es erstaunt mich mit welch einem Dilettantismus diese Dokumente in Armenien gefälscht und lächerliche „Expertisen“ über die Echtheit ausgestellt wurden. Mit vollig überflüssigen Details, die der reinen Augenwischerei dienen und tatsächlich auch noch am Ende des Berichts stolz verkünden, dass man unfähig ist jegliches Urteil zu fällen!
Buchstäblich mit einigen Häckchen, ohne jegliche notarielle Beglaubigung wurde versucht die Schenkung des gesamten künstlerichen Nachlasses einer bekannten Malerdynastie aus der Erbmasse zu entziehen. Dabei entsprechen alle sechs „Unterschriften“ des Schenkers nicht nur nicht der Orgininalunterschrift, sondern variieren sichtlich in wesentlichen Merkmalen untereinander und weisen damit auf eine nicht geübte Handschrift hin.
Dieser Fall um den künstlerichen Nachlass der Galentz Familie wird womöglich in der armenischen Geschichte als trauriges Beispiel der versuchten Täuschung und des Betrugs verzeichnet werden und steht zugleich als ein schändliches Beispiel für die stümperhafte Arbeit der Kriminalpolizei, die scheinbar auch nur Bauern-Schläue als Arbeitsmethode kennt.“
Hajk G.Hovhannisjan, Diplom.K.Restaurator, Gutachter. www.hayk.info . April 2020
7./ „Als Kind hatte mir mein Vater erzählt, im Kaukasus lebten alte, kulturell bedeutende und interessante Völker. Als ich Ende des vorigen Jahrhunderts zum ersten Mal in Armenien dirigierte, ahnte ich noch nicht, was für ein „Urerlebnis“ mir bevorstand.
Die große Kultur Armeniens verzauberte mich. Durch die Sinfonien Avet Terteryans entdeckte ich für mich einen Jahrhundertkomponisten. Die Khatschgarer (Kreuzsteine), die allüberall im Lande stehen, in unendlichen
Variationen ihrer Ornamente, kommen mir wie die Grabwächter der armenischen Kultur vor. Ich hatte den Eindruck, in Erewan gäbe es mehr Maler als Taxifahrer – und es gibt sehr viele Taxifahrer!
Die Liste der Maler von Weltniveau ist lang, von Martyros Saryan, AlexanderBajbeuk-Melikyan, Minas Avetisyan bis Varujan Vartanyan, um nur einige wenige zu nennen.
Zu ihnen gehört zweifelsohne auch Harutyun Galentz (1910 – 1967). Er ist vielleicht einer der „modernsten“ Maler Armeniens. Einige seiner Bilder, beispielsweise der junge, traurige sowjetische Soldat vor rosa Hintergrund, scheinen mir Epochenbilder zu sein.
Ich wünsche mir von ganzem Herzen, daß die Auseinandersetzungen um sein Erbe doch noch einvernehmlich geregelt werden können, und ein gutes Ende finden. Das würde nicht nur das Andenken eines großen Künstlers wahren, sondern auch das Erbe der bedeutenden armenischen Malschule des 20. Jahrhunderts sichern. “
Pierre-Dominique Ponnelle, Dirigent und Componist, https://de.wikipedia.org/wiki/Pierre-Dominique_Ponnelle
8./ “ Հարություն Կալենցը այն մեծ արվեստագետներից մեկն էր, որը անգնահատելի ներդրում ունի 20-րդ դարի Հայկական արվեստում: Անհնար է պատկերացնել Հայկական մոդեռնիզմը առանց Կալենցի հզոր արվեստի:
Սովետական գաղափարական , խիստ ուղղորդված և փակ ժամանակաշրջանում Կալենցը իր արվեստով կարծես մի կզղի լիներ ազատության և մաքուր արվեստի, որտեղ գաղափարը և նպատակը հենց արվեստն էր: Սա անշուշտ անգնահատելի ազդեցություն ունեցավ նոր սերնդի երիտասարդ արվեստագետների վրա:
Անցյալ դարի 90- ականներին Կալենցի որդին տաղանդաշատ արվեստագետ Սարո Գալենցը և թոռը արվեստագետ և համադրող Հարություն Գալենցը նախաձեռնեցին վերանորոգել Գալենցի տունը, դարձնելով այն Հարություն և Արմինե Կալենցների տուն թանգարան: Նրանց մեծ ջանքերի շնորհիվ կառուցվեց հոյակապ թանգարան, որը նոր հնարավորություն էր Գալենցների արվեստը հավուր պատշաճի ցուցադրել և ներկայացնել հանրությանը: Թանգարանը հիրավի դարձավ Երևանի կարևորագույն մշակութային կենտրոններից մեկը: Սարո Գալենցի անժամանակ մահից հետո ցավոք սրտի ընտանեկան անխորժությունների պատճառով թանգարանը ժամանակավորապես փակվեց:
Հաշվի առնելով թանգարանի մեծ կարևորությունը Հայաստանի համար, հույսով ակնկալում եմ մեր երկրի ղեկավարության և արվեստասեր հասարակության աջակցությունը որպեսզի օր առաջ լուծվի այս խնդիրը և թանգարանը նորից վերաբացվի լայն հասարակության համար: Արչի Գալենցը, որը իմ լավ ընկերն է լինելով տաղանդավոր նկարիչ նաև հրաշալի տեսաբան և համադրող է: Ապրելով Բեռլինում երկար տարիներ բազմաթիվ կարևոր ցուցահանդեսներ է կազմակերպել ներկայացնելով նաև հայ արվեստագետների: Կարծում եմ և հույս ունեմ, որ նա հնարավորություն կունենա տարիների ընթացքում ձերք բերված այդ հսկայական փորձը ի նպաստ օգտագործել Գալենցների արվեստը ներկարկայացնելու աշխարհին:
Գարիկ Կարապետյան
Նկարիչ“
Armenia based painter Garik Karapetyan. April 2020
9./ “ Կալենցների թանգարանի հետ կապված մտահոգիչ ու աբսուրդի հասնող խնդրին ծանոթ եմ, կարելի է ասել, «առաջնագծից», որի մասին թեկուզ իմ շրջապատում խոսելուց չեմ կարողանում պատմել առանց զայրույթի։ Այդ տուն-թանգարանը, որ դռնբաց օջախ է եղել, և ինքս բազմիցս այցելել եմ ոչ միայն այնտեղ հաճախակի կազմակերպվող մշակութային միջոցառումներին, այլև որպես հյուր, բացարձակապես արժանի չէ ներկայիս կարգավիճակին և այն խարդավանքներին, որի մեջ հայտնվել է արժանահիշատակ Սարո Գալենցի հանկարծահաս մահից հետո։ Ի՞նչ է նշանակում «ծանոթ եմ «առաջնագծից»»․ երբ 2 տարի առաջ Արչի Կալենցը Երևան էր վերադարձել իր ժառանգությունն ընդունելու հարցերով, այն համընկավ իր ծննդյան օրվա հետ։ Որպես վաղեմի բարեկամ ես որոշեցի այցելել իր հայրական օջախը, որտեղ որ, ենթադրվում է, կտեսնեի նրան և կշնորհավորեի։ Չնայած Արչին ծննդյան տոնակատարություն չէր նախաձեռնել այլ պիտի ներկայացներ «Ժամ» ամսագրի նոր լույս տեսած համար՝ Կալենցի նկարով շապիկին, ծանոթացներ հոդվածի հետ ու քննարկումներ անցկացնեինք։ Սակայն անսպասելի և այդ պահին անհասկանալի բան տեղի ունեցավ․ հասնելով տեղ՝ գտանք թանգարանի դռները փակ, Արչին իր մի քանի հյուրերի հետ դրսում կանգնած, իր մոտի բանալիներով փորձում է բացել իր իսկ սեփականություն հանդիսացող տուն-թանգարանի դուռը /նա այլ տուն չունի Երևանում/ և չի կարողանում, քանի որ կողպեքը փոխված է։ Եվ տեսա, թե ինչպես նախկին հյուրընկալ մշակութային տուն-օջախը տան տիրոջ և իր հյուրերի համար անառիկ ամրոցի է վերածվել։ Սկզբից հումորով ընդունեցի, փորձելով հասկանալ ինչումն է պատճառը և ներս մտնելու լուծումներ մտածել տան տիրոջ՝ Արչի Գալենցի հետ, բայց հետո իրավիճակն ավելի լրջացավ։ Այդ ժամանակ մենք այնքան երկար մնացինք դրսում՝ փորձելով նաև որոշ տեխնիկական միջոցների կիրառմամբ ներս մտնել, որ Արչին հասցրեց ինձ նաև զուգահեռ պատմել հոր մահից հետո ծագած իրավիճակի ու հենց մշակութային ժառանգության հետ կապված խնդրի մասին։ Դա անհնար էր առանց վրդովմունքի լսել և թեկուզ ուղղակի որպես փաստ արձանագրել։ Ես որոշեցի ամբողջ օրը մնալ Արչիի հետ և մասնակցել իրադարձությունների զարգացմանը։ Ոստիկաններ եկան, Սարո Կալենցի այրիի փաստաբաններն եկան, հարևաններից, ընկերներից․․․ մի խոսքով ես հնարավորություն ունեցա ոչ միայն Արչիի պատմածով ծանոթանալ խնդրին, այլև ականատես լինել փաստաբանների մանիպուլյատիվ հակադրությանը և փաստարկներին, թե ինչու Արչին չի կարող մտնել իր սեփականությունն հանդիսացող օջախն իր հյուրերի հետ և նշել իր ծնունդն այնտեղ։ Դա իրոք աբսուրդային իրավիճակ էր, մի խնդիր, որ ոչ մի կերպ հնարավոր չէ կարգավորել օրենսդրությամբ և մարդկային բարոյականության ծիրում միայն կարող է հասկանալի լինել։
Մենք գիտենք, որ օրենքները չեն կարող կատարյալ և արդար լինել կյանքի բոլոր իրավիճակների համար։ Դրա համար է, որ բարոյականություն դեռ գոյություն ունի, դեռ շատ շատ հարցեր պատասխաններ են ստանում հենց բարոյական մեկնաբանումներից հետո։ Աշխարհում դեռ չկա մի երկիր, որտեղ ստեղծվել է այնպիսի օրենք, որ փոխարինի այդ բարոյականություն ասված կատեգորիային։ Իսկ բարոյականության ծիրում հարցերը լուծում են ստանում բացառապես կենդանի մարդկանց փոխհարաբերության միջոցով, անմիջական մասնակցության միջոցով, եթե բոլորի մոտ առկա է համագործակցության և դիմացինի իրավունքը հարգելու կամք։
Գալով նորից Կալենցների թանգարանի և ժառանգության խնդրին՝ կուզեի բարձրաձայնել իմ համոզմունքը, քանի որ ոչ միայն անձնական է, այլև վեճի կողմերից մեկը ազգային մշակութային արժեքն անձնականացնելու և ուղղակի իրի վերածելու միտում ունի, արդեն դրանով իսկ մտահոգությունը դուրս է գալիս Կալենցների նեղ ընտանեկան շրջանակից ու ձեռք բերում հանրային նշանակություն։ Ու, քանի որ մեր դատաիրավական համակարգը ուղղակի չի կարող անաչառ լուծում տալ այս հարցին և հենց այդ անկարողության պատճառով առաջացած իրավական վակուումն է դարձել փակուղի, հարցն արդեն ձեռք է բերում հանրային հնչեղություն, քանի որ ազգային մշակութային արժեքները հասանելի պիտի լինեն հանրությանը։ Ու որպես հանրային նշանակության խնդիր, դատաիրավական համակարգի անկատարության զոհ, այն դառնում է բաց քննարկման առարկա։ Լալենցների հանրահռչակ սերունդների թողած մշակութային ժառանգության ճակատագիրը չպետք է համարել միայն արյունակից ժառանգների համար ծագած իրավական խնդիր՝ անտարբերության մատնելով դրա գոյությունը և թողնելով ոչ պրոֆեսիոնալ մարդկանց տնօրինությանը։ Ես իմ մտահոգությունն եմ հայտնում որպես նկարիչ, որպես քաղաքացի ու խնդրին լավատեղյակ մարդ, և պատրաստ եմ ուժերիս ներածին չափով աջակցել Արչի Գալենցին հարցի բարոյական ու դրական լուծմանը հասնելու պայքարում։ „
Armenia based artist Mkrtich Tonoyan. May 2020
————————————————————-
10./ “ Um 1997 lernte ich Archi Galentz als angehenden Meisterschüler in der Klasse von Prof. Klaus Fußmann in der Berliner Kunsthochschule – später Universität der Künste (UdK) – kennen. In der Folge sah seine Bilder in diversen Präsentationen im Studien-Atelier von Prof. Fußmann und bei den Jahres-Übersichtsausstellungen der Kunst-Hochschule. Sie fielen mir immer wieder durch große Originalität bei gleichzeitige gediegener Handwerkstreue auf. Daraus ergaben beinahe zwangsläufig regelmäßige Ausstellungsbeteiligungen, und schließlich 2000 eine erste Einzelausstellung in der Galerie Taube begleitet von dem üblichen Katalog.
Archi Galentz‘ Ausstellungstätigkeit beschränkt sich inzwischen nicht nur auf sein eigenes Schaffen. Schon seit geraumer Zeit setzt er sich in selbstloser Art auch für das Ansehen seiner zahlreichen in Deutschland wenig bekannten künstlerisch tätigen Verwandtschaft in Moskau und Eriwan. Auch den Nachlaß der 2015 verstorbenen namhaften berliner Künstlerin Gisa Hausmann betreut. Die Erbschaftsregelung hat er nach allen Regeln der Kunst durchgeführt und sowohl mit der Familie der Künstlerin als auch mit dem Bundespräsidialamt souverän verhandelt und Lösungen verhandelt damit künstlerischer Nachlass der Künstlerin weiter zugänglich bleibt.
Wenn ich jetzt höre, daß er in seiner geliebten Heimat einen verqueres und unverständliches Verfahren der Regelung des Nachlasses der seines Vaters aufgezwungen bekommt, lässt mir die Haare zu Berge stehen. Es bleibt sichier unverständlich für mich. Ich kann gar nicht glauben dass bei so einer angesehenen Kulturnation wie der Armeniern so etwas überaupt denkbar ist. Es ist grotesk! “
Wilmersdorf, 19.Juli 2020 Klaus Märtens, Inhaber der Galerie „Taube“, Berlin. www.galerie-taube.de
11./ “ Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոնը, հետևելով ՀՀ-ում պատմամշակութային արժեքավոր ժառանգության պահպանությանն ուղղված պետական քաղաքականության իրականացմանը, իր զորակցությունն է հայտնում Հարություն Գալենցին և բոլոր շահագրգիռ անձանց և կառույցներին, ում ջանքերով իրավական գործընթացների արդյունքում արձանագրվեց Կալենցի տուն-թանգարանում գույքագրմանը խոչընդոտող գործողությունները դադարեցնելուն պարտավորեցնող դատական ակտ։
Միաժամանակ, արտահայտելով մեր մտահոգությունը օրինական ուժի մեջ մտած վերոնշյալ դատական ակտի չկատարման կապակցությամբ, անհրաժեշտ ենք համարում արձանագրել, որ պետական համապատասխան կառույցները պարտավոր են ձեռնարկել օրենքով նախատեսված բոլոր իրավական գործընթացները՝ ուղղված դատական ակտի հարկադիր կատարման ապահովմանը։ “
Sona Ayvazyan, Executive Director by Transparency International, Armenia
July 2020. https://transparency.am/en
12./ „Archi Galentz is one of the most dedicated, and generous people that I have encountered in my artistic and architectural career.
This is a very sad situation that the legal system in Armenia has generated for Archi.
His effort to establish a house museum of his heritage is very noble.
What Archi is going through to maintain his legal right is unproductive and unnecessary.
The Galentz house museum will be an additional jewel to the artistic heritage of Yerevan.
Armenians, local and those of diaspora, as well as tourists from all over the world will be thrilled to see this collection about the artists, their artworks and the vibrant life that existed during their time.
All effort should be done to facilitate Archi’s legal right and the opening of the museum.
Hoping that the right decision will be made in Archi’s favor without any delay.
All the best.“
Nishan Kazazian, AIA
New York City. November 2020
www.nishankazazian.com , www.nishankazazian-art.com
————————————————————————————-
13./ Le documentaire-film „les Galentz“ présenté par la chaîne publique arménienne H1 est un documentaire rempli de richesses et d’histoires passionnantes concernant le peintre Haroutyoun Galentz et sa famille.
J’ai été très agréablement surprise de découvrir la face cachée du peintre. Ce qui m’a le plus touché c’est le rôle important que sa femme, Armine Galentz, a joué dans sa vie. La complicité du couple n’a fait qu’accroître le talent exceptionnel du peintre arménien.
Il est dommage que de nos jours le musée soit fermé au public. J’espère qu’un jours il réouvrira et nous pourrons découvrir d’autres oeuvres du peintre.“
Chouchane DOURIAN
Gérante de C.D ART CONSULTING
8.01.2021
———————————————————————————————–
14./ „Летом 2010 года по приглашению нашего друга, армянского художника Арчи Галенца, мы с женой и двумя буквально новорождёнными сыновьями отправились в Ереван. Сам Арчи давно проживает в Германии, так что в гости мы как бы поехали к его отцу – художнику Саро Галенцу, сыну знаменитого Арутюна Галенца.
Признаться, само приглашение поначалу показалось мне едва ли ни забавным: до того я никогда не бывал в Ереване, и почему-то – безо всяких на то причин – абстрактно воспринимал Армению как некую удалённую провинцию. Я ошибался.
Саро встретил нас на удивление по-родственному (как минимум, как старых знакомых). Дальше нас ждал ещё один сюрприз: дом Галенца располагался – ни больше ни меньше – на улице имени самого Галенца. Это очень симпатичный не крупный особняк, встречающий гостей портретом Арутюна Галенца и приветствием о входе в музей – его музей-квартиру.
Мы с семьёй, вместо запланированных полутора-двух недель провели в Ереване почти месяц. Мы ходили в гости к многочисленным новым знакомым, в мастерские к художникам, посещали исторические места и святыни, наслаждались благами армянского лета, каждый день удивляясь доброжелательности незнакомых людей.
Саро, которого теперь нет в живых, мы видели ещё быть может, один-два раза, он был очень занят.
И всё-таки тот первый день, когда он приветствовал нас в доме своего отца, он подарил нам практически весь.
Я вспоминаю один эпизод: Саро предложил выпить коньяку. Он поставил бутылку на стол и как бы шутя извинился за то, что она уже почата. Не дожидаясь лишних вопросов, он продолжал: друзья, вчера здесь, в этих стенах, побывал у нас в гостях – и в гостях у Арутюна Галенца – президент Армении (тогда – Серж Саргсян). Это очень дорогой французский коньяк, и мы решили откупорить его по случаю визита президента.
Сегодня я рад пить его с вами.
Мне, художнику, не искусствоведу, сложно, к примеру, поддержать дискурс об исторической достоверности произведения. Факты могут интересовать, но превыше них – всегда эстетические достоинства.
Неожиданно, в музее Галенца я встретил всё, что хотел.
Гостеприимство. Умную, понятную экспозицию. Ну а прежде всего, сами произведения.
Я долго всматривался в женские портреты. Меня порадовал неожиданный „поп-арт“ – великолепный портрет Аркадия Райкина.
Недавно я узнал, что музей в трудном положении, в беде.
Экспозиция закрыта, и собрание – в самоизоляции, но не из-за пандемии. Доступ в музей почему-то закрыт. Это странно и печально. Причиной ли позиция родственников (претерпевшая изменения после смерти сына Галенца – Саро), какое-либо разобщение в отношениях с властью, личные ли мотивы тех, кто сейчас фактически живёт в стенах музея, – мне неизвестно. Но очевидно, что музей заслуживает другой судьбы: внимательного отношения к коллекции, открытости зрителю, любви и интереса этого зрителя. Уникальный музей требует того, чтобы оставаться культурным, смысловым, эстетическим центром Еревана.
Что можно для этого сделать? Как минимум, срочно обратить внимание на судьбу этого места, этого собрания, – тем, от кого реально зависит будущее музея. Тем, от кого зависит это будущее, начать договариваться о том, что следует делать прямо сейчас.“
Пётр Быстров. Художник, автор, активист. Москва. 13.01.2021
Moscow based artist and activist Pjotr Bystrov
——————————————————————————
15./ “ Հարություն Կալենցի թանգարանի մասին
Հարություն Կալենցի արվեստը 20-րդ դարի հայ մշակույթի մեջ բեկում մտցրած ազգային գեղանկարչութեան ամենազուլալ երակի՝ Սարյան, Զարդարյան, Մինաս գծի կարեւոր եւ առաջնային երևույթներից է։ Նրա գեղարվեստական ժառանգությունը իր ինքնատիպ բնույթով համահայկական և միջազգային ճանաչում է գտել։
Կալենցների ընտանիքը իր ավանդույթների յուրօրինակությամբ և շարունակականությամբ կարևոր տեղ է զբաղեցնում հայ իրականության մեջ, դարերի ընթացքում արձանագրված նկարչական գերդաստանների կողքին։ Հարություն Կալենցի, նրա տիկնոջ՝ Արմինեի, որդու ՝ Սարոյի, թոռան՝ Արչիի կենսագրությունների և արվեստի մասին տարիներ առաջ առիթ եմ ունեցել գրելու բոլոր ազգերի եւ ժամանակների նկարիչների, քանդակագործների, ճարտարապետներին նվիրված գերմանական Զաուեր հանրագիտարանում։
Հարություն Կալենցի գեղանկարչական ժառանգության ուսումնասիրությունը խթանելու համար դեպի այդ հարստությունն եմ ուղղորդել իմ ուսանողներին եւ նույնիսկ ղեկավարել նրանցից մեկի գիտական աշխատությունը արվեստագիտության թեկնածուի աստիճանը ստանալու համար։ Քանի որ ինձ համար շատ թանկ են մեծ նկարչի կենսասիրությամբ ողողված և քնարական կտավները, ուստի մեծ խանդավառությամբ եմ ընդունել նրա թանգարանի ստեղծման գաղափարը և նրա որդուն՝ Սարոյին առաջարկել իմ ուսանողների աջակցությունը այդ մշակութային օջախի բացման աշխատանքներին։ Հիշում եմ այն ոգևորությունը, որը համակել էր բացմանը ներկա արվեստասերներին։ Բոլորս ուրախ էինք, որ վերջապես մեծ վարպետն ունեցավ իրեն արժանի այդ օջախը։
Դժբախտաբար տիկին Արմինեն չապրեց այնքան, որ տեսնի վերջինիս իրականացումը։ Հարություն Կալենցի թանգարանի ստեղծման համար այնքան ջանքեր ներդրած Սարոն ավաղ՜ շատ անսպասելի և անժամանակ հեռացավ կյանքից։ Իր հորը այս կենտրոնի աշխատանքներին աջակցած Արչի Կալենցը անսպասելիորեն ժառանգության հետ կապված խնդիրներ ունեցավ Սարոյի այրիի՝ Լարիսայի հետ և վերջինս իրավաբանների օգնությամբ կարողացավ թանգարան մուտք գործելու համար արգելքներ հարուցել Արչիի առաջ։ Թանգարանի կարգավիճակը դարձավ անորոշ, քանի որ մշակույթի նախարարությունը չկարողացավ հստակեցնել այն։ Արվեստասերների համար դա մնաց որպես անմատչելի յուրատեսակ մասնավոր կենտրոն կամ ավելի ճիշտ Սարոյի այրիի՝ Լարիսայի և նրա դստեր բնակության վայր ու Արչին խրվեց նրանց հետ ունեցած դատաիրավական անվերջանալի քաշքշուքների մեջ։ Մշակութային այս օջախը, որը կարող էր Երևանը զարդարող թանգարաններից մեկը լինել և Արչիի միջազգային կուրատորական, կազմակերպչական մասնագիտական փորձի շնորհիվ միջազգային համբավ վայելել, դժբախտաբար առ այսօր չի բացում իր դռները արվեստասեր զբոսաշրջիկներ առաջ։ Հարկ է հուսալ, որ Հայաստանի ապագա կառավարությունը, վերանայելով ամբողջ դատական համակարգը և արդարացի, միջազգային մակարդակով օրենք մշակելով թանգարանների ու առհասարակ մշակույթի վերաբերյալ, կկարողանա վերջապես լուծել այս թնջուկը։“
Լևոն Չուգասզյան
Արվեստագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր,
Երևանի Պետական Համալսարանի Հայ nարվեստի պատմության ամբիոնի վարիչ,
ՀՀ Մշակույթի վաստակավոր գործիչ,
Միլանի /Իտալիա/ Ամբրոզիան Ակադեմիայի անդամ,
Մոնպելյեյի /Ֆրանսիա/ Ակադեմիայի թղթակից-անդամ
Professor Levon Chookaszyan, art historian, 19.01.2021
____________________________________________________________________
16./ „Можно с уверенностью сказать, что дом-музей Арутюна Каленца был одним из самых действенных творческих территорий, где реализовывались самые интересные художественные программы, и очень хочется, чтобы проблемы этой творческой платформы в Ереване были разрешены в кратчайшие сроки и по справедливости, что дало бы возможность продолжать ей столь же красиво и эффективно работать, как и прежде.“
Искусствовед Арутюн Зулумян, 21 апреля 2021 года, Санкт-Петербург
Art historian Harutyun Zulumyan, Sankt-Petersburg
———————————————————————————————
17./ “Kalentz( Galentz) – Museum “
Es war ein kulturell vielbeachteter Moment, als mit der Eröffnung des “Kalentz (Galentz) – Museums” ein dem Werk des bekannten Künstlers Harutyun Galentz gewidmetes Museums in einem Festakt seine Tore im Sommer 2010 eröffnete – Ergebnis eines nicht leichten Unterfangens des Vaters von Archi Galentz, einem jetzt in Berlin kreativ engagiert tätigen und kosmopolitisch ausgerichteten Galeristen und Künstler, dieses von ihm hartnäckig verfolgte Museumsprojekt gegen erhebliche bürokratische Widerstände planerisch und gestalterisch in die Tat umzusetzen.
Als Kulturmanager liegt Archi Galentz am Herzen, über die Kunst in der kulturaffinen Hauptstadt Berlin auf Armenien mit Ausstellungsaktivitäten aufmerksam zu machen.
Armenien wird unter Kennern als ein Land angesehen, in dem sich die zeitgenössische Kunst zu Sowjetzeiten erfolgreich entwickeln konnte (und es gab eine sich gegenseitig befruchtende Interaktion unter zeitgenössischen Künstlern, die in Armenien und in der Diaspora (z.B. im Libanon, in Frankreich und in Kalifornien) lebten bzw. leben.
Ein Nachteil: der zeitgenössischen Kunst fehlte es in Armenien an Unterstützung und an Räumlichkeiten, um sich angemessen darstellen zu können.
Mit der Eröffnung des Kalentz (Galentz)- Museums setzte der Vater von Archi Galentz, Saro Galentz , ein wichtiges Zeichen, wie mit einem Privat-Museum die Museumslandschaft Eriwans bereichert werden kann. Staatlicherseits wurde die Museumseröffnung begrüßt— und in Gesprächen mit einigen kulturaffinen Regierungsvertretern voller Stolz auf dieses Museums verwiesen.
Bedauerlich jedoch, dass aufgrund juristischer Streitigkeiten der Bestand dieses einzigartigen Museums gefährdet zu sein scheint.
Dass der Sohn von Saro Galentz sich energisch für die Rettung des künstlerischen Erbes/ des Museums – Inventars einsetzt: dies ist sehr begrüßenswert und sollte staatlicherseits wirksam unterstützt werden.
Mit dem Pfund Kunst lässt sich wuchern und Aufmerksamkeit erzielen: von daher war es für mich nicht immer ganz verständlich, warum die zeitgenössische Kunst in Armenien ein gewisses Mauerblümchen-Dasein fristete. Das Kalentz (Galentz)- Museum ein erfreulicher Farbtupfer— es brachte etwas Bewegung in die dortige Kulturszene.
Bei meinen zahlreichen Museumsbesuchen wies sein Vater immer wieder voller Stolz darauf hin, dass sein Sohn Archi sich in Berlin als Künstler und Galerist zugunsten der Förderung zeitgenössischer armenischer Kunst engagiert.
Ich lernte in Archi Galentz einen Kulturrepräsentanten kennen, der sehr verantwortungsvoll und pflichtbewusst mit Vermächtnissen umgeht. Ich hoffe, dass die Justiz und die staatlichen Organe ihn in seinem Bestreben unterstützen, den Museumsfundus fachlich-korrekt zu inventarisieren und den Weg freizumachen, die künstlerische Hinterlassenschaft von Saro Galentz zu bewahren.
Hans-Jochen Schmidt (Prof.h.c.)
(Botschafter a.D.) Berlin, den 24.09.2023
Former Ambassador of Germany in Armenian Prof. Hans-Jochen Schmidt